‘Er is de afgelopen weken helemaal niets veranderd. Er komt geen initiatief tot vrijen en als we een poging wagen dan is die zo halfslachtig en geforceerd dat we al snel weer stoppen. Ik wil graag begeerd worden en de passie voelen, maar het is allemaal voorzichtig, bedacht en ingewikkeld geworden’. Marius zit er hopeloos bij en ik hoor irritatie in zijn stem. ‘De gesprekken hebben niet veel zin als we er thuis niets mee doen’, vervolgd hij. Hij heeft geen vertrouwen meer in een positieve verandering. Vera staart voor zich uit en lijkt vooral in haar eigen gedachten verzonken. ‘Wat vind jij dan?’ vraag hij aan haar. Ze kijkt op en vertelt mij dat ze wel degelijk geprobeerd heeft initiatief te nemen tot vrijen te komen, maar dat hij daar niet op reageert. Ze geeft een opsomming van alle momenten waarop ze een poging waagde. Het valt mij op dat haar initiatieven vooral subtiele hints zijn en kleine toenaderingen richting hem die dus niet door Marius zijn opgevat als een duidelijk gebaar tot seks te willen komen. ‘Tja die subtiele hints liggen ook wel erg ver af van de passie en overgave die jij verwacht’, geef ik hem terug. ‘Zo spreken jullie allebei een eigen taal en ontbreken de voorwaarden tot intimiteit te komen’, leg ik uit.
Ik heb vandaag de vierde afspraak met Vera en Marius, een jong stel zonder kinderen. Zij halverwege de veertig en hij ruim tien jaar jonger. Ze meldden zich bij mij aan, omdat er inmiddels sinds jaren geen intiem lichamelijk contact meer is tussen hen. Zij vooral rationeel ingesteld en hij meer emotioneel en beiden een behoorlijke rugzak met problemen vanuit hun verleden. In ons eerste gesprek heeft Vera mij vertelt dat ze sinds enkele maanden hersteld is van borstkanker. Ze heeft een ingrijpende periode achter de rug. Door complicaties met de geplaatste prothese heeft ze meerdere operaties ondergaan met het uiteindelijke resultaat een geamputeerde borst. ‘Sinds de amputatie heeft Marius mij niet meer naakt gezien’, aldus Vera. ‘Ik vind mijn lichaam zo afschuwelijk zonder die borst. Ik voel mij lelijk en niet normaal. Omdat ik bang ben voor de afschuw in Marius zijn ogen als hij mijn naakte lichaam zou zien, blijf ik liever op afstand’. Als ze dit vertelt komt er veel verdriet naar boven. Vera huilt, maar doet er direct alles aan haar tranen weg te maken. ‘Dit wil ik niet’, snikt ze. Ondertussen zit Marius naast haar, maar durft haar niet te troosten. En dan begrijp ik waarom mijn uitleg, oefeningen en suggesties tot nu toe niets hebben veranderd in hun lichamelijke intimiteit. Er zit voornamelijk rouw onder hun seksuele probleem. Rouw over het gemis van een borst, het gevoel van een verminkt lichaam, verlies aan ‘vrouwelijkheid’ en seksualiteit. Het begeerd willen worden en de ander weer kunnen begeren is ondenkbaar, de passie kunnen voelen ligt mijlen ver weg. Door de onverwerkte rouw en het niet kunnen accepteren van haar nieuwe lichaam lukt het nog niet om toenadering te zoeken bij elkaar. Zowel Vera en Marius hebben hun eigen manieren gevonden in de omgang met de huidige situatie, maar daarbij bereiken ze elkaar niet. ‘Er moet eerst gerouwd worden’, geef ik hen terug. ‘Rouw gaat in fasen en jullie moeten samen deze fasen nog door. Pas dan kan er weer ruimte komen te leven in plaats van overleven’.
In mijn praktijk zie ik veel mensen die aan het overleven zijn. Door omstandigheden, levensfase, ziekten etc. komt een mens in een modus van overleving. Daar past voor velen geen seks in, maar juist de lichamelijke intimiteit, liefde, warmte en aandacht voor en van de ander is zo belangrijk om te kunnen volhouden. Intimiteit in al zijn vormen is vaak een enorme steun in moeilijke tijden. Ook dat is onderwerp van gesprek in de praktijk van de seksuoloog.
Over leven en overleven
